زندگینامه مختوم قلی فراغی : عنوان

متن۲۹ آبان ۱۴۰۲
ایرنا

استان‌ها گلستان
تاریخ انتشار: ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ - ۰۷:۰۵
مختومقلی فراغی؛ احیاگر زبان و ادبیات ترکمن
گرگان- ایرنا- مختومقلی فراغی شاعر و عارف نامی و بلند آوازه ترکمن که به فردوسی این قوم نیز مشهور است با خلق شعرهای بی‌بدیل خویش با مضامین اجتماعی، سیاسی، دینی و عرفانی، کمک شایانی به احیای زبان و ادبیات ترکمن‌ها نمود و گنجینه‌ای پایان‌ناپذیر از فرهنگ غنی این قوم به یادگار گذاشت.

مختومقلی فراغی از شاعران بزرگ ترکمن که پدرش دولت محمد آزادی نیز از شاعران و علمای این قوم بود، در سال هزار و ۱۱۲ هجری خورشیدی در روستای حاجی قوشان از توابع بخش مرکزی گنبدکاووس دیده به جهان گشود.

وی از کودکی به علم و دانش علاقه وافری داشت و خواندن، نوشتن، فراگیری علوم عقلی و نقلی را در محضر پدرش دولت محمد آزادی آموخت سپس در مکتب نیاز صالح که از پیران و عارفان زمان بود به کسب فضایل عرفانی و معنوی پرداخت تا آنجایی که از دقایق علوم و معرفت بهره کافی یافت و جوانه شعر و ادب در بوستان خاطرش سر بر کشید.

مختومقلی سپس برای‌ ادامه تحصیل عازم سیر و سفر به بخارا، افغانستان، هندوستان، کابل، ازبکستان، ترکمنستان، آذربایجان، شیروان، خیوه و تبریز شد و سرانجام با ره توشه‌یی از علم و دانایی به منطقه اترک به میان ایل و تبار خود بازگشت.

مضامین و سبک و سیاق گلزار معنوی مختومقلی

از سروده‌های مختومقلی حدود ۱۰ هزار بیت به دست ما رسیده که نمونه کاملی از لهجه خالص ترکمنی است و در واقع‌ کاری که مختومقلی در زبان ترکمنی انجام داد، شباهت به کار دانته در زبان ایتالیایی و فردوسی در زبان فارسی دارد.

مختومقلی در زمینه‌های گوناگون سخن منظوم طبع آزموده و گلزاری معنوی از خود به یادگار نهاده که حاوی مسمطات، قصاید و غزلیاتی شورانگیز است، این شاعر و عارف نامی ترکمن با شناخت اوضاع زمانی خود و الهام از فرهنگ و مدنیتی که به آن تعلق داشت با زبان زیبای شعر مسائل، مشکلات و موضوعات‌ اجتماعی زمان خویش را بیان می‌کرد و همین اشعار مردمی عامل ماندگاری و جاودانگی‌اش در اذهان عمومی بوده است.

از مفاهیم بلند دیگری که در اشعار مختومقلی موج می‌زند، توجه به فضیلت‌های اخلاقی، نوع دوستی، غمخواری و حکمت عملی است که آثار این شاعر و عارف نامی را به گنجینه‌ای از سجایای اخلاقی مبدل ساخته است.

در سروده‌های مختومقلی نمونه‌های فراوانی از عنایت خاص شاعر به فرهنگ، رسوم، گفتار و عقاید رایج مردم دیده می‌شود.

او در یکی از شعرهای خود درباره‌ی فرهنگ و جایگاه والای ماه مبارک رمضان چنین نوشته است:

ییل نگ دؤرت پاصلیندا، اون ایکی آیدا --- رمضان دیرلر آیینگ یاغشی سین

ترجمه: از بین چهار فصل سال و دوازده ماه رمضان می آید و آن بهترین ماه است

نکته دیگری که در اشعار مختومقلی در خور دقت است، انعکاس رنگ محلی در آنها است، دشت پر از گل و ریحان ترکمن صحرا، کوه باشکوه قره داغ، مردان ایلی که از نسل جوانمردان و از همزادگان "گوراوغلی" بودند و جوانان بی‌باکی که شال‌های ترمه بر کمر داشتند و بر اسب‌های سپید سوار بودند، همواره در ذهن و تخیل شاعر بوده و در چکامه‌هایش جلوه‌گر شده‌اند:

اول مردینگ اوغلی دیر، مرد دیر پدری گؤراوغلی قارداشی، سرخوش دیر سری
داغدا دوزده قاوسا صیّادلار دیری آلابیلمز یولبارس اوغلی تورکمنینگ

ترجمه: مردان ایل، سربلند و سرمست اند، آنانی که از نسل جوانمردان و همزادگان "گوراوغلی" هستند، دست هیچ صیادی در دشت و دمن، به این شیرمردان ترکمن نمی رسد.

دیوان شعر این شاعر که در بین دیگر اقوام ایران زمین و ملل دیگر جهان نیز بلند آوازه بود تاکنون به چند زبان دنیا از جمله انگلیسی، روسی و فارسی ترجمه و چاپ شده است.

این شاعر و عارف نامی ترکمن پس از ۵۷ سال تلاش در مسیر شعر و ادب، در سال هزار و ۱۶۹ هجری خورشیدی در کنار چشمه عباساری در دامنه رشته کوه سونگی داغی بین ایران و ترکمنستان دیده از جهان فرو بست و به دیار حق شتافت.

پیکر این شاعر برای دفن به روستای آق توقای در ۴۰ کیلومتری غرب مراوه‌تپه در منتهی الیه شرق استان گلستان منتقل و در جوار آرامگاه پدرش دولت محمد آزادی به خاک سپرده شد.

مختومقلی فراغی؛ احیاگر زبان و ادبیات ترکمن
سنگ مزار مختومقلی فراغی شاعر شهیر ترکمن و پدرش دولت محمد آزادی در آق توقای مراوه تپه
مختومقلی فراغی حضور پر رنگی در تاریخ و ادبیات مردم گلستان دارد و مراسم بزرگداشت و نکوداشت این شاعر و عارف شهیرترکمن هر ساله در دهه سوم اردیبهشت در سالروز ولادتش با حضور مقامات و مهمان‌های داخلی و خارجی و جمع زیادی از علاقمندان به فرهنگ و ادبیات ترکمن در محل آرامگاه او در جوار روستای آق تقای شهرستان مراوه تپه و نیز مراکز آموزش عالی منطقه و تهران برگزار می‌شود تا تاریخ و فرهنگ غنی این دیار را بیش از پیش به نسل جدید منتقل کند.

اقداماتی همچون ساخت و نصب مجسمه مختومقلی فراغی در میدان ورودی گنبدکاووس، ساخت آرامگاه و بنای یادبود بر سر مزار او، فرامنطقه‌ای برگزار کردن مراسم این شاعر، برگزاری همایش ها و جشنواره‌های متعدد، اجرای نمایش میدانی، تاسیس بنیاد و انتشارات مختومقلی، ساخت زندگی نامه او توسط ترکمنستان و نمایش آن فیلم در ایران، نامگذاری چند موسسه فرهنگی از جمله انستیتوی زبان و ادبیات و آکادمی علوم ترکمنستان به نام او و نامگذاری برخی اماکن به منظور شناخت صحیح و معرفی بهتر این شاعر صورت گرفته است.

مختومقلی فراغی؛ احیاگر زبان و ادبیات ترکمن
آرامگاه مختومقلی فراغی شاعر و عارف شهیر ترکمن
قرار است، مراسم گرامی‌داشت دویست و هشتاد و هشتمین سال تولد مختومقلی فراغی شاعر شهیر ترکمن با رعایت کامل شیوه نامه‌های بهداشتی باحضور مدیران، مسوولان، نخبگان و فعالان فرهنگی و نمایندگان تشکل‌های مردمی ترکمن، ۲۹ اردیبهشت ماه در گنبدکاووس در فضای باز پیرامونی گنبدقابوس این شهر و عصر ۳۰ اردیبهشت نیز در محل آرامگاه آن شاعر نامی در آق توقای شهرستان مراوه تپه برگزار شود.






https://irna.ir/xjDFYM
اخبار مرتبط
دیوان مختومقلی فراغی به زبان فارسی ترجمه شد
اشعار مختومقلی، نماد پیوند فرهنگ ترکمن با فرهنگ ایرانی اسلامی است
همایش ادبی مختومقلی فراغی در گنبدکاووس برگزار شد
سرکنسول قزاقستان در گرگان: دیوان مختومقلی فراغی به زبان قزاقی منتشر شد
مختومقلی فراغی شاعر تقریب مذاهب است
شناساندن مختومقلی بزرگترین نیاز فرهنگی نسل معاصر و آینده است
نقش مختومقلی فراغی در ادبیات ترکمن مانند فردوسی در ادبیات فارسی است
برچسب‌ها
ادبیات

ترکمن

گنبدکاووس

گلستان

شعر
دسترسی سریع
درباره ایرنا
تماس با ایرنا
آرشیو ایرنا
سؤالات متداول
راهنمای RSS
روابط عمومی ایرنا
شناسنامه خدمت ایرنا
شفاف سازی
مشارکت مردمی
میز خدمت
دریافت خبرنامه ایمیلی
خدمات خبری ایرنا
عناوین کل اخبار
سرخط اخبار برگزیده
عناوین کل سایت‌های ایرنا
عناوین اخبار استانی
عناوین اخبار خارجی
عناوین دفتر پژوهش‌
عناوین چندرسانه‌ای
صفحات ویژه
افکارسنجی و نظرسنجی آنلاین
سردار دل‌ها
نمایشگاه کتاب
جام جهانی ۲۰۲۲
پرسش از خبر
اینفوگرافیک
جداول و نتایج لیگ‌ها
حسینیه محرم
دفاع مقدس
خانواده ایرنا
ایرنازندگی
مدرسه خبر
روزنامه ایران
ایران آنلاین
روزنامه الوفاق
روزنامه ایران‌دیلی
ایران ورزشی آنلاین
سایر زبان‌ها
中文
English
العربیة
Azəri
Türkçe
Español
Pусский
اردو
Français
Deutsch
نقل مطالب با ذکر منبع بلامانع است

طراحی و تولید: نستوه
خود را بنویسید