داستان پادآرمان شهری (ویران شهر یا دیستوپیا) چشم اندازی از آینده را ارائه می دهد. پادآرمان شهرها جوامعی در حال سقوط فاجعه بار هستند، با شخصیت هایی که با ویرانی محیط زیست، کنترل از طریق تکنولوژی و استبداد دولت ها روبرو هستند. رمان های پادآرمان شهری می توانند به خوانندگان درباره مسائل اجتماعی و سیاسی کنونی دید متفاوتی بدهند و در برخی موارد حتی ممکن است مردم را به جنبش دربیاورند.
داستان پادآرمان شهری چیست؟
ادبیات پادآرمان شهری نوعی داستان تخیلی است که به عنوان پاسخی به ادبیات آرمانشهری آغاز شد. پادآرمان شهر یک اجتماع یا جامعه تخیلی است که به طرز هولناکی به فروپاشی رسیده است. پادآرمان شهر مخالف آرمانشهر یا یک جامعه کامل است.
تفاوت بین آرمان شهر و پادآرمان شهر چیست؟
اصطلاح "یوتوپیا" یا "آرمانشهر" را سِر توماس مور در کتاب خود به همین عنوان در سال 1516 ایجاد کرد، که درمورد جامعه ای ایده آل در یک جزیره تخیلی بود. برخلاف ادبیات آرمان شهری، ادبیات پادآرمان شهری تأثیرات خطرناک ساختارهای سیاسی و اجتماعی را بر آینده بشریت بررسی می کند.
اهمیت داستان پادآرمان شهری در چیست؟
رمان های پادآرمان شهری که دارای پیام آموزشی هستند، غالباً موضوعاتی مانند آنارشیسم، استبداد و فقر گسترده را مورد بررسی قرار می دهند. مارگارت اَتوود، یکی از مشهورترین نویسندگان ادبیات داستانی پادآرمان شهری، چنین می گوید:
اگر به نظریه پردازی در داستان های خود علاقه مندید، یکی از راه های ایجاد پیرنگ داستان این است که از جامعه فعلی ایده بگیرید و کمی اغراق کنید. حتی اگر انسان ها دارای تفکری کوتاه مدت نیز باشند، داستان ها می توانند نسخه های مختلفی از آینده را پیش بینی کنند.
از دیگر دلایل اهمیت داستان پادآرمان شهری در ادبیات می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داستان پادآرمان شهری می تواند راهی برای آموزش و هشدار به بشریت در مورد خطرات ساختارهای اجتماعی و سیاسی فعلی باشد. رمان مارگارت اَتوود با عنوان "داستان ندیمه" که در سال 1985 منتشر شد آینده ایالات متحده آمریکا را به تصویر می کشد، که به نام گیلاد شناخته می شود. این کتاب نسبت به خطرات استبداد مردسالاری هشدار می دهد.
- داستان های پادآرمان شهری می توانند اعتقادات نویسنده را نیز به خوانندگان منتقل کنند. به عنوان مثال ، رمان "ماشین زمان" از اچ.جی.ولز که در سال 1895 منتشر شد، دیدگاه های سوسیالیستی ولز را بازتاب می داد. رمان، داستان یک دانشمند انگلیسی دوره ویکتوریا را دنبال می کند که ماشین زمانی می سازد و شاهد مشکلات جامعه سرمایه داری است.
- داستان های پادآرمان شهری نیازمند باورپذیری بالایی از طرف خوانندگان هستند زیرا این داستان ها می توانند بسیار غیرواقعی باشند. به عنوان مثال، کتاب "مزرعه حیوانات" از جورج اورول مربوط به گروهی از خوك هاست كه علیه مزرعه داران خود که انسان هستند شورش می كنند. به قدرت رسیدن حیوانات مزرعه بر اساس انقلاب روسیه نوشته شده است.
- رمان های پادآرمان شهری نیز می توانند نقدهای طنزآمیزی نیز ازجامعه باشند. به عنوان مثال ، رمان "پرتقال کوکی" نوشته آنتونی بورگس که در سال 1962 منتشر شد یک طنز اجتماعی از رفتارگرایی است. داستان در جامعه ای در آینده با خرده فرهنگی از خشونت شدید اتفاق می افتد. یک دولت تمامیت‌خواه با از بین بردن انگیزه های خشونت آمیز، از جامعه محافظت می کند.
5 ویژگی داستان پادآرمان شهری
مضامین اصلی رمان های پادآرمان شهری به طور کلی زیرمجموعه یکی از موضوعات زیر هستند:
- کنترل دولتی
- تخریب محیط زیست
- کنترل از طریق فن آوری
- بقا و زنده ماندن در شرایط سخت
- از دست دادن فردیت
ویژگی های داستان پادآرمان شهری: کنترل دولتی
دولت نقش بزرگی در ادبیات پادآرمان شهری ایفا می کند. به طور کلی، یا هیچ دولتی وجود ندارد و یا یک نهاد حاکم استبدادی بر جامعه حکم فرماست.
در کتاب "1984" از جورج اورول، جهان تحت كنترل كامل دولت است. دیکتاتور تخیلی داستان به نام "برادر بزرگ" بطور همه جانبه بر مردم سه کشور که پس از یک جنگ جهانی باقی مانده اند، نظارت می کند.
بازی‌های گرسنگی (عطش)، سه گانه ای از سوزان کالینز است که از سال 2008 انتشار آن آغاز شد. داستان کتاب ها در جهانی خیالی به نام پانِم، کشوری در آینده روی می دهند که بر ویرانه های آمریکای شمالی قرار دارد. دولت تمایت خواه پانِم به نام "کاپیتول" بیشتر ثروت کشور را در اختیار دارد و شهروندان را کنترل می کند. همه ساله، کودکان از 12 منطقه پانِم برای شرکت در یک مسابقه مرگ تلویزیونی موسوم به "بازی های گرسنگی (عطش)" انتخاب می شوند.
ویژگی های داستان پادآرمان شهری: کنترل از طریق فن آوری
علم و فن آوری پیشرفته در کارهای پادآرمان شهری فراتر از ابزارهایی برای بهبود زندگی روزمره است، فناوری اغلب به عنوان یک نیروی کنترل کننده، که در همه جا وجود دارد به تصویر کشیده شده و اغلب از آن به عنوان روشی برای ایجاد ترس استفاده می شود.
دنیایِ قشنگ نو (دنیای شگفت‌انگیز جدید) از آلدوس هاکسلی، که در سال 1932 نوشته شده است، خطرات فناوری را مورد کاوش قرار می دهد. دولت حاکم از فناوری های شرطی سازی قدرتمندی برای کنترل تولیدمثل و رفتارهای شهروندان استفاده می کند.
داستان کتاب "آیا آدم مصنوعی ها خواب گوسفند برقی میبینند؟" از فیلیپ کِی. دیک در سان فرانسیسکو پس از جنگ جهانی هسته ای در سال 1992 اتفاق می افتد. این رمان که در سال 1968 نوشته شده است پایه و اساس فیلم بلید رانر بوده و خطرات فناوری پیشرفته را مورد بررسی قرار می دهد. روبات های شبیه انسان که از انسان ها قابل تمایز نیستند و انقراض انبوه منجر به ایجاد حیوانات مصنوعی شده است.
فید (Feed) از اِم. تی. اندرسون رمانی پادآرمان شهری است که در سال 2002 در مورد آمریکا در آینده نزدیک نوشته شده که توسط یک شبکه رایانه ای به نام فیدنِت (Feednet) که در مغز 73٪ از شهروندان آمریکایی کاشته شده است، کنترل می شود.
ویژگی های داستان پادآرمان شهری: فاجعه محیط زیستی
فضاسازی رمان های پادآرمان شهری اغلب در مکان هایی است که غیرقابل سکونت، نابود شده و یا در حال تخریب هستند.
جاده از کورمک مک کارتی، نوشته شده در سال 2006، داستانی آخرالزمانی دارد درباره پدر و پسری که پس از یک واقعه که منجر به انقراض شده است در ویرانه های آمریکا، در حال گذار هستند.
دونده مارپیچ مجموعه ای از جیمز داشنر است که وقایعی چون شعله های خورشیدی عظیم و خروج جرم از تاج خورشیدی را بازگو می کند که منجر به نابودی جهان شده است. در کتاب اول این مجموعه، گروهی از پسران نوجوان در مکانی خیالی به نام گِلِید گیر کرده اند و باید راه خود را از مسیر پیچ و خمی که همواره در حال تغییر است پیدا کنند.
ویژگی های داستان پادآرمان شهری: بقا و زنده ماندن
قدرت های سرکوبگر و انحطاط در جهان های پادآرمان شهری غالباً ساکنان را به حال خود رها کرده تا از خود مراقبت کنند.
مرد فراری از استفان کینگ که برای اولین بار با نام مستعار ریچارد باخمن در سال 1982 منتشر شد. این رمان که در سال 2025 اتفاق می افتد، درباره مرد فقیریست که در یک حکومت استبدادی زندگی می کند و برای بدست آوردن مخارج زندگیش در یک نمایش بازی خطرناک رقابت می کند.
ارباب مگس‌ها از ویلیام گلدینگ، که در سال 1954 نوشته شده است، درباره گروهی از پسر بچه های مدرسه ای است که پس از اصابت هواپیمای آنها در طی یک جنگ اتمی خیالی، در جزیره ای رها می شوند. کشمکش هایی بین این پسران بروز می کند درحالی که آنها برای ایجاد تمدن و مبارزه برای بقا تلاش می کنند.
شهر اخگر از جین دوپرا در دنیای زیرزمینی به نام اخگر اتفاق می افتد. این شهر برای خنثی کردن یک فاجعه قریب الوقوع ساخته شده است و داستان گروهی از نوجوانان را دنبال می کنند که می خواهند راه خود را به بیرون پیدا کنند.
ویژگی های داستان پادآرمان شهری: از دست دادن فردیت
چگونه نیازهای جامعه در حالت کلی با نیازهای فردی قابل مقایسه است؟ بسیاری از آینده های پادآرمان شهری خطرات این انطباق را ترسیم می کنند.
451 درجه فارنهایت از ری برادبری، که در سال 1953 نوشته شده است، داستان مأمور آتش نشانی را دنبال می کند که وظیفه سوزاندن کتاب ها را به عهده دارد. به دلیل سانسور کتاب ها، این جامعه علاقه بیشتری به فناوری و سرگرمی دارد و قادر به تفکر آزادانه و خلاقانه نیست.
بخشنده از لوییس لوری در سال 1993 نوشته شده و در مورد جامعه ای است که هیچ دردی ندارد زیرا همه جامعه به "یکپارچگی" تبدیل شده است. رمان داستان پسری 12 ساله را دنبال می کند که به عنوان دریافت کننده حافظه جامعه انتخاب شده است و خاطرات جامعه را قبل از تصویب "یکپارچگی" در خود ذخیره می کند.
ما از یوگی زامیاتین، که در سال 1920 نوشته شده است، داستان یک مهندس سفینه فضایی را دنبال می کند که در کشوری زندگی می کند که شهروندان یک نوع لباس می پوشند و به آنها با شماره ارجاع می شود.
مطالبی که در سایت "فصل یک" قرار می گیرند و همچنین امکانات سایت همه حاصل تلاش، صرف هزینه و وقت فراوان است. در صورتی که تمایل داشته باشید می توانید به سایت "فصل یک" به شیوه های مختلف یاری نمایید تا بتوانیم مطالب و امکانات بیشتری برای شما کاربران عزیز فراهم کنیم.
